|
|
किल्ल्याच्या प्रवेशद्वारावर मोर, हत्ती, हरण, कमळ, शरभ अशी शिल्पे कोरलेली आहेत. या प्रवेशव्दाराच्या आत संरक्षणासाठी दुसरे प्रवेशव्दार होते पण आता त्याचे अवशेष उरलेले आहेत. प्रव्शेव्दाराच्या डाव्या बाजूच्या बुरुजावर तोफ़ा आणि ध्वज स्तंभ आहे. किल्ल्याला एकुण १७ बुरुज आहेत. चार टोकांना चार, पश्चिमेला ५, पूर्वेला ४, उत्तरेला ३ व दक्षिणेला १ बुरुज आहेत. या बुरुजांना पिंजरा, नगारखानी, गणेश, सूर्य, हनुमंत, तोफखानी, दारुखानी अशी नावे आहेत. प्रवेशद्वारातून आत गेल्यावर, डाव्या बाजूने गेल्यास भवानी मातेचे मंदिर लागते त्याच्या समोरच पद्मावती देवीचे छोटे व गुलवती देवीचे (महिषासूर मर्दिनीची मुर्ती) मंदिर आहे. पुढे गेल्यावर डाव्या हाताला वाडे, पागा, कोठी यांचे अवशेष दिसतात. उजवीकडे असलेल्या वाड्याच्या अवशेषामध्ये एक घुमटी पाहायला मिळते.
डावीकडे असलेल्या वाड्याच्या अवशेषातून तटबंदीकडे चालत गेल्यावर तटबंदी जवळ एक समाधी आहे . त्यावर पावल कोरलेली आहे. पुढे दोन तुळशी वॄंदावन (समाध्या) आहेत. पुढे तटबंदीत एक शौचकूप आहे. तेथे असलेल्या जीन्याने तटबंदीवर चढून गेल्यावर पीराच थडग आहे. तिथेच बुरुजावर वास्तूचे अवशेष व पाहायला फ़ांजीवरुन तसेच पुढे चालत गेल्यावर एक शौचकूप व तटबंदीतील खोली पाहायला मिळते. पुढे आपण किल्ल्याच्या दुसर्‍या बाजूच्या प्रवेश्व्दाराशी पोहोचतो. या दुर्गाच्या दक्षिण टोकाला असणार्‍या दरवाजाला धाकटा दरवाजा / यशवंत दरवाजा / दर्या दरवाजा म्हणतात. प्रवेशव्दाराच्या बाजूला असलेल्या बुरुजावरुन खाली उतरल्यावर कान्होजींची घुमटी पाहायला मिळते. प्रवेशव्दारातून बाहेर पडल्यावर प्रवेशव्दारावर बाहेरच्या बाजूला कोरलेली गणपती, मोर, हत्ती, मगर, कमळ, शरभ, किर्तीमुख, हनुमान ही शिल्पे पाहायला मिळतात. प्रवेशव्दारापासून पुढे चालत गेल्यावर हनुमंताचे मंदिर आणि त्यापुढे गोदी पाहायला मिळते. तेथे नवीन जहाजे बांधली जात व जूनी दुरुस्त केली जात असत.
गोदी पाहून पुन्हा दर्या प्रवेशव्दाराने किल्ल्यात शिरल्यावर आंग्य्रांच्या वाड्याचे अवशेष दिसतात. पुढे किल्ल्यावर अजुनही लोकांचा राबता असलेले सिध्दीविनायकाचे मंदीर आहे. गणेशमूर्ती संगमरवरी असून तिची उंची दीडफूट आहे.१७५९ साली राघोजी आंग्रे ह्यांनी सिध्दीविनायकाचे मंदिर बांधले असा उल्लेख आढळतो. मंदिराच्या प्राकारातच उंचवट्यावर उत्तरेस मारुतीचे व दक्षिणेस शंकराचे मंदिर आहे. येथे देवतांची शिल्पे कोरलेले अनोखे तुळशी वृंदावन आहे, मंदिरासमोर चिरेबंदी बांधणीची गोड्या पाण्याची पुष्कर्णी आहे. पुष्कर्णीच्या पुढे तटा पलिकडच्या दरवाजातून बाहेर गेल्यावर स्वच्छ पाण्याची विहीर आहे. या विहिरीला आत उतरायला पायर्‍या आहेत. पुष्कर्णी पाहून किल्ल्याच्या मुख्य प्रवेशव्दाराकडे येतांना डाव्या बाजूला चुन्याच्या घाण्याचे दगडी चाक पाहायला मिळते. किल्ल्याच्या मुख्य प्रवेशव्दाराजवळ आल्यावर फ़ांजीवर जाण्यासाठी पायर्‍या आहेत. त्या पायर्‍या चढून गेल्यावर बुरुजावरील वास्तूचे अवशेष पाहायला मिळतात पुढे गेल्यावर ध्वजस्तंभ आहे येथे खाल्च्या बाजूच तटबंदीत खोल्या आहेत. पुढे गेल्यावर बुरुजावर लाकडी गाड्यावर २ तोफा आहेत. तोफांच्या चाकांजवळ तोफा बनवणार्‍या कंपनीच नाव कोरलेल आहे ‘‘ डाऊसन हार्डी फिल्ड, डाऊ मूट आर्यन वर्क्स, यॉर्कशायर, इंग्लंड ", व वर्ष आहे १८४९. फ़ांजीवरुन पुढे चालत गेल्यावर बुरुजावरील वास्तूचे अवशेष पाहायला मिळतात . हे सर्व पाहून पुन्हा प्रवेशव्दारपाशी आल्यावर दरवाजातून सर्जेकोटला जाता येते.
२) मुंबईहून बोटीने मांडव्याला जाता येते. त्याच बोटीच्या तिकिटात अलिबाग एसटी स्टॅंड पर्यंत सोडतात. एस टी स्थानकातून किनार्‍यावर जाण्यासाठी रिक्षा मिळतात.
तिथी वेळ तिथी वेळ
प्रतिपदा ४:०० ते ६:०० अष्टमी ९:०० ते १२:००
द्वितीया ५:०० ते ७:०० नवमी १०:०० ते १२:३०
तृतीया ५:३० ते ८:०० दशमी ११:०० ते १३:००
चतुर्थी ६:०० ते ९:०० एकादशी११:३० ते १४:००
पंचमी ७:०० ते ९:३० द्वादशी १२:०० ते १५:००
षष्टी ८: ०० ते १०:०० त्रयोदशी१३:०० ते १६:००
सप्तमी ८:३० ते ११:०० चर्तुदशी १३:०० ते १६:००
पौर्णिमा / अमावस्या १४:३० ते १७:००