 |
| Sion Fort |
|
| मुळाक्षरानुसार | डोंगररांगेनुसार | जिल्ह्यानुसार | प्रकारानुसार | श्रेणीनुसार | |
| सायनचा किल्ला(शीव किल्ला) (Sion Fort) | किल्ल्याची ऊंची : 190 | ||
| किल्ल्याचा प्रकार : गिरीदुर्ग | डोंगररांग: डोंगररांग नाही | ||
| जिल्हा : मुंबई | श्रेणी : सोपी | ||
माहीम खाडीच्या पूर्वेकडील मुखावरील टेकडीवर इंग्रजांनी शीवचा किल्ला बांधला. इंग्रजांच्या ताब्यातील मुंबई बेट व पोर्तुगिजांच्या ताब्यातील साष्टी बेट यांच्या सीमेवर(शीवेवर) हा किल्ला १६७० मध्ये जेरॉल्ड ऑगियरने बांधला. इंग्रजांनी मुंबई बेटांच्या उत्तरेकडे काळा किल्ला, रिवा किल्ला व सायनचा किल्ला, हे नवीन किल्ले बांधून मजबूत संरक्षण फळी उभी केली. वसईच्या विजयानंतर पोर्तुगिजांकडून साष्टी बेट मराठ्यांच्या ताब्यात गेली. त्यावेळी ह्या किल्ल्यांना संरक्षणाच्या दृष्टीने अधिक महत्व आले.
|
|||
|
|||
| पहाण्याची ठिकाणे : | |||
| सायन किल्ल्याच्या पायथ्याशी जवाहरलाल नेहरु उद्यान आहे. जवळच भारतीय पुरातत्व विभागाचे कार्यालय आहे. तेथे झाडीत २ तोफा पडलेल्या आहेत. कार्यालयाच्या दारातूनच पायर्‍यांचा रस्ता किल्ल्याकडे जातो. शीवच्या किल्ल्याचे तटबुरुज, ब्रिटीश कार्यालयाचे अवशेष, दारुकोठाराची खोली व चौकोनी आकाराचा मोठा हौद असे अवशेष अजून तग धरुन आहेत. किल्ल्याच्या मध्यभागी असलेल्या बुरुजावरुन माहीमची खाडी व आजुबाजूच्या विस्तृत प्रदेशाचे दृश्य दिसते. ह्या किल्ल्याचा उपयोग मुख्यत्वे टेहळणी साठी व माहीम खाडी मार्गे होणार्‍या जलवाहतुकीवर नजर ठेवण्यासाठी केला जात असे. | |||
| पोहोचण्याच्या वाटा : | |||
| मध्य रेल्वेच्या सायन स्थानकाच्या पूर्व बाजूस उतरुन डाव्या हाताच्या फूटपाथने ३ मिनिटे चालल्यावर पूर्वद्रुतगती महामार्ग येतो. हा महामार्ग ओलांडल्यावर दुतर्फा पुरातन वृक्ष उभे असलेला रस्ता लागतो. ह्या रस्त्याने २ मिनिटातच आपण किल्ल्याच्या पायथ्याशी पोहोचतो. | |||
| मुळाक्षरानुसार इतर किल्ले: | आड (Aad) | आमनेर (Aamner) | अचला (Achala) | अचलपूरचा किल्ला (Achalpur Fort) |
| अग्वाडा (Aguada) | अहिवंत (Ahivant) | अजिंक्यतारा (Ajinkyatara) | अजिंठा (Ajintha Fort) |
| अजिंठा सराई (Ajintha Sarai) | अजमेरा (Ajmera) | आजोबा (आजा पर्वत) (Ajoba) | अकलूजचा किल्ला (Akluj Fort) |
| अकोला किल्ला (असदगड) (Akola Fort (Asadgad Fort)) | अलंग (Alang) | अंमळनेर (Amalner) | अंबागड (Ambagad) |
| आंबोळगड (Ambolgad) | अमरावतीचा किल्ला (Amravati Fort) | अनंतपूर किल्ला (Anantapura Fort) | अणघई (Anghai) |
| अंजनेरी (Anjaneri) | अंकाई(अणकाई) (Ankai) | अंतुर (Antoor) | अर्जूनगड (Arjungad) |
| अर्नाळा (Arnala) | आसावा (Asawa) | अशेरीगड (Asherigad) | औंढा (अवंध) (Aundha) |
| औसा (Ausa) | अवचितगड (Avchitgad) | आवाडे कोट (Awade Kot) | बहादरपूर (Bahadarpur Fort) |
| बहादूरगड (पेडगावचा किल्ला) (Bahadurgad (Pedgaon Fort)) | बहादूरवाडी गड (Bahadurwadi gad) | बहुला (Bahula) | बाळापूर किल्ला (Balapur Fort) |
| बल्लाळगड (Ballalgad) | बळवंतगड (Balwantgad) | बांदा किल्ला (Banda Fort) | बांद्रयाचा किल्ला (Bandra Fort) |
| बाणकोट (Bankot) | बारवाई (Barvai) | बेलापूरचा किल्ला (Belapur Fort) | बेळगावचा किल्ला (Belgaum Fort) |
| भगवंतगड (Bhagwantgad) | भैरवगड (सातारा) (Bhairavgad (Satara)) | भैरवगड(कोथळे) (Bhairavgad(kothale)) | भैरवगड (मोरोशी) (Bhairavgad(Moroshi)) |
| भैरवगड(शिरपुंजे) (Bhairavgad(Shirpunje)) | भामेर (Bhamer) | भंडारदुर्ग/भांडारदुर्ग (Bhandardurg) | भांगसी गड (भांगसाई गड) (Bhangsigad(Bhangsi mata gad)) |
| भरतगड (Bharatgad) | भास्करगड (बसगड) (Bhaskargad) | भवानगड (Bhavangad) | भवानीगड (Bhavanigad) |
| भिलाई (Bhilai Fort) | भीमाशंकर (Bhimashankar) | भिवागड (Bhivagad) | भिवगड / भिमगड (Bhivgad(Bhimgad)) |
| भोरगिरी (Bhorgiri) | भोरवाडीचा किल्ला (Bhorwadi Fort) | भुदरगड (Bhudargad) | भूपाळगड (बाणूर गड) (Bhupalgad (Banurgad)) |
| भूपतगड (Bhupatgad) | भूषणगड (Bhushangad) | बिरवाडी (Birwadi) | बिष्टा (Bishta) |
| बितनगड (Bitangad) | चाकणचा किल्ला (Chakan Fort) | चांभारगड (Chambhargad) | चंदन वंदन (Chandan-vandan) |
| चंदेरी (Chanderi) | चंद्रगड ते आर्थरसीट रेंज ट्रेक (Chandragad to Arthur seat) | चंद्रगड(ढवळगड) (Chandragad(Dhavalgad)) | चांदवड (Chandwad) |
| चापोरा किल्ला (Chapora Fort) | चौगावचा किल्ला (Chaugaon Fort) | चौल्हेर (Chaulher) | चावंड (Chavand) |
| कुलाबा किल्ला (Colaba) | डफळापूर गढी (Daflapur Fort) | डहाणू किल्ला (Dahanu Fort) | दांडा किल्ला (Danda Fort) |
| दार्‍या घाट (Darya Ghat) | दासगावचा किल्ला (Dasgaon Fort) | दातेगड (Dategad) | दौलतमंगळ (Daulatmangal) |
| देहेरगड (भोरगड) (Dehergad (Bhorgad)) | डेरमाळ (Dermal) | देवगडचा किल्ला (Devgad Fort) | देवगिरी (दौलताबाद) (Devgiri (Daulatabad)) |
| ढाक बहिरी (Dhak-Bahiri) | धाकोबा (Dhakoba) | धामणगाव गढी (Dhamangaon Gadhi) | धारावी किल्ला (Dharavi Fort) |
| धर्मापूरी (Dharmapuri) | धारूर (Dharur) | धोडप (Dhodap) | धोत्रीचा किल्ला (गढी) (Dhotri Fort (Gadhi)) |
| द्रोणागिरी (Dronagiri) | डुबेरगड(डुबेरा) (Dubergad(Dubera)) | दुंधा किल्ला (Dundha) | दुर्ग (Durg) |
| दुर्गाडी किल्ला (Durgadi Fort) | डच वखार (वेंगुर्ला कोट) (Dutch Warehouse( Vengurla Fort)) | फर्दापूर सराई (Fardapur Sarai) | फत्तेगड / फतेदुर्ग (Fattegad) |
| फिरंगकोट (Firang kot) | गडगडा (घरगड) (Gadgada (Ghargad)) | गगनगड (Gagangad) | किल्ले गाळणा (Galna) |
| गंभीरगड (Gambhirgad) | गंधर्वगड (Gandharvgad) | गाविलगड (Gavilgad) | घनगड (Ghangad) |
| घारापुरी (Gharapuri) | घोडबंदरचा किल्ला (Ghodbunder Fort) | घोसाळगड (Ghosalgad) | घोटवडा किल्ला (गोतारा किल्ला) (Ghotawada Fort (Gotara)) |
| गोवा किल्ला (Goa Fort) | गोंधनपूर किल्ला (Gondhanpur Fort) | गोपाळगड (Gopalgad) | गोरखगड (Gorakhgad) |
| गोरखगड(मनमाड) (Gorakhgad(Manmad)) | गोवळकोट (Gowalkot) | गुणवंतगड (Gunawantgad) | हडसर (Hadsar) |
| हनुमंतगड (निमगिरी) (Hanumantgad(Nimgiri)) | हनुमंतगड (Hanumantgad(Sindhudurg)) | हरगड (Hargad) | हरिहर (Harihar) |
| हरिश्चंद्रगड (Harishchandragad) | हातगड (Hatgad) | हटकेश्वर ते लेण्याद्री (Hatkeshwar to Lenyadri) | हिराकोट (Hirakot) |
| होन्नुर किल्ला (Honnur Fort) | इंद्रगड (Indragad) | इंद्राई (Indrai) | इंदुरीचा किल्ला (गढी) (Induri Fort (Gadhi)) |
| ईरशाळ (Irshalgad) | जयगड (Jaigad) | जामगावचा किल्ला (Jamgaon Fort) | जंगली जयगड (Jangli Jaigad) |
| जंजाळा (वैशागड) (Janjala (Vaishagad)) | जंजिरा (Janjira) | जवळ्या (Jawlya) | जीवधन (Jivdhan) |
| जुना पन्हाळा किल्ला (Juna Panhala) | कैलासगड (Kailasgad) | काकती किल्ला (Kakati Fort) | काळाकिल्ला (Kala Killa) |
| कलाडगड (Kaladgad) | कलानिधीगड (कलानंदीगड) (kalanidhigad (kalanandigad)) | काळदुर्ग (Kaldurg) | कळसूबाई (Kalsubai) |
| कल्याणगड (नांदगिरी) (Kalyangad(Nandgiri)) | कमळगड (Kamalgad) | कामणदुर्ग (Kamandurg) | कांबे कोट (Kambe Kot) |
| कनकदुर्ग (Kanakdurg) | कांचन (Kanchan) | कंधार (Kandhar) | कन्हेरगड(चाळीसगाव) (Kanhergad(Chalisgaon)) |
| कण्हेरगड (Kanhergad(Nashik)) | कंक्राळा (Kankrala) | कर्‍हा (Karha) | करमाळा (Karmala Fort) |
| कर्नाळा (Karnala) | कात्रा (Katra) | कावनई (Kavnai) | केळवे किल्ला (Kelve Fort) |
| केळवे पाणकोट (Kelve Pankot) | केंजळगड (Kenjalgad) | खैराई किल्ला (Khairai) | खांदेरी (Khanderi) |
| खारबाव कोट (Kharbao kot) | खर्डा (Kharda) | खारेपाटण (Kharepatan fort) | खुबलढा किल्ला (थळचा किल्ला) (Khubladha Fort (Thal Fort)) |
| कोहोजगड (Kohoj) | कोकणदिवा (Kokandiva) | कोळदुर्ग (Koldurg) | कोळकेवाडी दूर्ग (Kolkewadi) |
| कोंढवी (Kondhavi) | कोरीगड (कोराईगड) (Korigad) | कोर्लई (Korlai) | कोटकामते (Kotkamate) |
| कुलंग (Kulang) | कुंजरगड (कोंबडगड) (Kunjargad(Kombadgad)) | कुर्डुगड (विश्रामगड) (Kurdugad) | लहुगड (Lahugad) |
| लळिंग (Laling) | लिंगाणा (Lingana) | लोहगड (Lohgad) | लोंझा (Lonza) |
| मच्छिंद्रगड (Machindragad) | माचणूर (Machnur) | मदनगड (Madangad) | मदगड (Madgad) |
| मढचा किल्ला(वर्सोवा किल्ला) (Madh Fort (Varsova Fort)) | माढा गढी/किल्ला (Madha Fort) | मधुमकरंदगड (Madhu makarandgad) | महादेवगड (Mahadevgad) |
| माहीमचा किल्ला (Mahim Fort) | माहीम किल्ला (केळवेमाहीम) (Mahim Fort ( Kelve - Mahim)) | महिमानगड (Mahimangad) | महिमतगड (Mahimatgad) |
| महिपालगड (Mahipalgad) | महिपतगड (Mahipatgad) | माहुली (Mahuli) | माहूर (Mahurgad) |
| मैलगड (महलगड) (Mailgad (Mahalgad)) | मलंगगड (Malanggad) | मालेगावचा किल्ला (Malegaon Fort) | मल्हारगड (सोनोरी) (Malhargad) |
| मंडणगड (Mandangad) | मांडवी कोट (Mandvi Kot) | मानगड (Mangad) | मंगळगड (Mangalgad) |
| मंगळवेढा (Mangalwedha) | मांगी - तुंगी (Mangi-Tungi) | माणिकदूर्ग (Manikdurg) | माणिकगड (Manikgad) |
| मणिकपूंज (Manikpunj) | मांजरसुभा (Manjarsubha Fort) | मनोहर-मनसंतोष गड (Manohar-Mansantoshgad) | मार्कंड्या (Markandeya) |
| मिरगड (मिरा डोंगर / सोनगिर) (Mirgad(Songir)) | मोहनदर (शिडका) किल्ला (Mohandar(Shidaka)) | मोहनगड (Mohangad) | मोहोळ गढी/किल्ला (Mohol Fort) |
| मोरागड (Moragad) | मोरधन (Mordhan) | मोरगिरी (Morgiri) | मोटी दमण किल्ला (Moti Daman Fort) |
| मृगगड (Mrugagad) | मुडागड (Mudagad) | मुल्हेर (Mulher) | नगरचा किल्ला (Nagar Fort) |
| नगरधन (Nagardhan) | नागलाबंदर किल्ला (Nagla bunder Fort) | नळदुर्ग (Naldurg) | नांदेडचा किल्ला (नंदगिरी किल्ला) (Nanded Fort (Nadgiri)) |
| नांदरुखी कोट (Nandrukhi Kot) | नाणेघाट (Naneghat) | नानी दमण किल्ला (सेंट जेरोम फ़ोर्ट) (Nani Daman Fort (St.Jerome Fort)) | नारायणगड (Narayangad) |
| नारायणगड (आंबोली) (Narayangad(Amboli)) | नरनाळा (Narnala) | नस्तनपूरची गढी (Nastanpur) | न्हावीगड (Nhavigad) |
| निमगिरी (Nimgiri) | निवतीचा किल्ला (Nivati Fort) | पाबरगड (Pabargad) | पाचाड कोट (Pachad Fort) |
| पाच्छापूर किल्ला (Pachhapur Fort) | पदरगड (Padargad) | पद्‌मदूर्ग (कासा किल्ला) (Padmadurg ( Kasa Killa)) | पद्मगड (मालवण) (Padmagad (Malvan)) |
| पालचा किल्ला (Pal Fort) | पळशीचा किल्ला (Palashi Fort) | पालगड (Palgad) | पांडवगड (Pandavgad) |
| पन्हाळेदुर्ग (पन्हाळघर किल्ला) (Panhaledurg) | पन्हाळेकाजी (प्रणालक दुर्ग) (Panhalekaji Fort) | पन्हाळगड (Panhalgad) | परांडा (Paranda) |
| पारडी किल्ला (Pardi Fort) | पारगड (Pargad) | पारनेरा किल्ला (Parnera Fort) | पारोळा (Parola) |
| पर्वतगड (Parvatgad) | पाटेश्वर (Pateshwar) | पट्टागड (Patta) | पावनगड (Pawangad) |
| पेब (विकटगड) (Peb) | पेडका (Pedka) | पेमगिरी(शहागड) (Pemgiri(Shahagad)) | पेठ / कोथळीगड (Peth (Kothaligad)) |
| पिलीवचा किल्ला (Piliv Fort) | पिंपळा (Pimpla) | पिंपळास कोट (Pimplas Kot) | पिसोळ किल्ला (Pisol) |
| प्लस व्हॅली ट्रेक (Plus Valley) | प्रबळगड (Prabalgad) | प्रचितगड (Prachitgad) | प्रतापगड (Pratapgad) |
| प्रेमगिरी (Premgiri) | पुरंदर (Purandar) | पूर्णगड (Purnagad) | रायगड (Raigad) |
| रायकोट (Raikot) | रायरेश्वर (Raireshwar) | ऱाजापूरची वखार (Rajapur Fort (British warehouse)) | राजदेहेर (ढेरी) (Rajdeher) |
| राजधेर (Rajdher) | राजगड (Rajgad) | राजहंसगड (येळ्ळूरचा किल्ला) (Rajhansgad (Yellur Fort)) | राजकोट (Rajkot) |
| राजमाची (Rajmachi) | रामदरणे (Ramdarne) | रामदुर्ग (Ramdurg) | रामगड (Ramgad) |
| रामशेज (Ramshej) | रामटेक (Ramtek) | रांगणा (Rangana) | रांजणगिरी (Ranjangiri) |
| रसाळगड (Rasalgad) | रसलपूरचा किल्ला (सराई) (Rasalpur Sarai (Fort)) | रतनगड (Ratangad) | रतनगड(रत्नदुर्ग) (Ratangad(Ratnadurg)) |
| रत्नदुर्ग ( भगवतीचा किल्ला ) (Ratnadurg) | रवळ्या (Rawlya) | रेवदंडा (Revdanda) | रिवा किल्ला (Riwa Fort) |
| रोहीडा (Rohida) | रोहिलगड (Rohilgad) | सडा किल्ला (Sada Fort) | सदानंदगड (Sadanandgad) |
| सदाशिवगड (Sadashivgad) | सागरगड (खेडदूर्ग) (Sagargad) | सज्जनगड (Sajjangad) | साल्हेर (Salher) |
| सालोटा (Salota) | सामानगड (Samangad) | सामराजगड (Samrajgad) | सांदण व्हॅली व करोली घाट (Sandan Valley - Karoli Ghat) |
| सांकशीचा किल्ला (Sankshi) | संतोषगड (Santoshgad) | सप्तश्रुंगी (Saptashrungi) | सरसगड (Sarasgad) |
| सर्जेकोट (रायगड) (Sarjekot (Alibaug)) | सर्जेकोट (मालवण) (Sarjekot(Malvan)) | साटवलीचा किल्ला (Satavali Fort) | सेगवा किल्ला (Segawa) |
| शिवडीचा किल्ला (Sewri Fort) | शिरगावचा किल्ला (Shirgaon) | शिवगड (Shivgad) | शिवनेरी (Shivneri) |
| शिवथरघळ (Shivtharghal) | सिध्दगड ( मालवण ) (Siddhagad (Malvan)) | सिध्दगड (Sidhhagad) | सिंधुदुर्ग (Sindhudurg) |
| सिंदखेडराजा (Sindkhed Raja) | सिंदोळा (Sindola) | सिंहगड (Sinhagad) | सायनचा किल्ला(शीव किल्ला) (Sion Fort) |
| सिताबर्डी किल्ला (Sitabuldi fort(Sitabardi Fort)) | सोलापूरचा भुईकोट (Solapur Fort) | सोंडाई (Sondai) | सोनगड (Songad) |
| सोनगिर (धुळे) (Songir (Dhule)) | सोनगिरी (कर्जत जवळ) (Songir (Karjat)) | सोनगिरी (नाशिक) (Songir (Nashik)) | सुभानमंगळ (Subhan Mangal) |
| सुधागड (Sudhagad) | सुलतान गढी (Sulatan Gadhi) | सुमारगड (Sumargad) | सुरगड (Surgad) |
| सुतोंडा (नायगावचा किल्ला) (Sutonda(Naigaon Fort)) | सूवर्णदूर्ग (Suvarnadurg) | ताहुली (Tahuli) | तैलबैला (Tailbaila) |
| टकमक गड (Takmak) | तळगड (Talgad) | तांदुळवाडी (Tandulwadi) | टंकाई (टणकाई) (Tankai) |
| तारापुर किल्ला (Tarapur Fort) | तेरेखोलचा किल्ला (Terekhol Fort) | थाळनेर (Thalner) | तिकोना (Tikona) |
| तोरणा (Torna) | त्रिंबकगड (ब्रम्हगिरी) (Trimbakgad) | त्रिंगलवाडी (Tringalwadi) | तुंग (Tung) |
| तुंगी (कर्जत) (Tungi (Karjat)) | उदगीर (Udgir) | उंबरखिंड (Umberkhind) | उंदेरी (Underi) |
| वैराटगड (Vairatgad) | वज्रगड(वसई) (Vajragad (Vasai)) | वल्लभगड (हरगापूरचा किल्ला) (Vallabhgad(Hargapur)) | वर्धनगड (Vardhangad) |
| वारुगड (Varugad) | वसई (Vasai) | वसंतगड (Vasantgad) | वासोटा (Vasota) |
| वेहेळे कोट (Vehele Kot) | वेताळगड (Vetalgad) | वेताळवाडी गड (Vetalwadi gad) | विजयदुर्ग (Vijaydurg) |
| विजयगड (Vijaygad) | विलासगड (Vilasgad (Mallikarjun)) | विसापूर (Visapur) | विशाळगड (Vishalgad) |
| वाघेरा किल्ला (Waghera) | वारी भैरवगड (Wari Bhairavgad) | वरळीचा किल्ला (Worli Fort) | यशवंतगड (रेडीचा किल्ला) (Yashawantgad (Redi Fort)) |
| यशवंतगड(नाटे) (Yashwantgad(Nate)) | यावल (निंबाळकर किल्ला) (Yawal Fort (Nimbalkar Fort)) | ||