| डफळापूर गढी
(Daflapur Fort) |
किल्ल्याची ऊंची :
0 |
| किल्ल्याचा प्रकार : भुई किल्ले
|
डोंगररांग: डोंगररांग नाही |
| जिल्हा : सांगली |
श्रेणी : सोपी |
डफळापूर गावात डफळापूरकरांनी बांधलेल्या गढीचे अवशेष आजही पाहायला मिळतात. गढीत आता राजे विजयसिंह डफळे शाळा बांधल्यामुळे काही अवशेष जरी नष्ट झाले असले तरी अजूनही बरेच अवशेष पाहायला मिळतात.
सांगली जिल्ह्यातील जुना पन्हाळा, रामगड किल्ला, डफळापूरची गढी आणि अंनतपुरचा भुईकोट किल्ला हे किल्ले खाजगी वहानाने एका दिवसात पाहाता येतात.
|
|
|
| इतिहास : |
डफळापूरचे पाटील सटवाजी चव्हाण यांनी १६८० च्या सुमारास ३,००० मोहरा खंडणीच्या बदल्यात आदिलशाहीकडून जत, करजगी, बार्डोल आणि कणद यांची देशमुखी मिळवल्यावर डफळे राजघराणे व जत संस्थान उदयाला आले. सिद्दी खवासखानकडून आणखी वतने विकत घेऊन त्यांनी जत संस्थान वाढविले. या जत संस्थाना अंतर्गत जत व डफळापूर ही दोन मोठी शहरे आणि ११७ खेडी समाविष्ट होती. संभाजी महाराजांच्या मृत्युनंतर सटवाजीराजे यांनी धनाजी जाधव व संताजी घोरपडे यांच्या बरोबरीने आपल्या १६००० सैन्यासह मुघल सेनेवर हल्ला केला. पेशवाईच्या काळात आऊसाहेब डफळे (१७०१–५४) यांनी पेशव्यांची अधिसत्ता मान्य करत संस्थानाचे स्वतंत्र कायम ठेवले. दुसऱ्या बाजीरावाने काही काळ देशमुखी जप्त करून त्रिंबकजी डेंगळेकडे या संस्थानचा कारभार सोपविला होता.१८२० मध्ये इंग्रजांनी तह करून सातारच्या छत्रपतींची अधिसत्ता मान्य करविली. त्यानुसार १८४६ नंतर ३ वर्षे राजा अल्पवयीन असल्याने कारभार छत्रपतींचाच होता. सातारा खालसा झाल्यावर (१८४८) संस्थान ब्रिटिशांचे मांडलिक बनले. डफळ्यांच्या गैरकारभारामुळे १८७४–८५ या काळात एजंटच जवळजवळ सर्व कारभार पाहत असे. एकोणिसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धात डफळापूरचा २५ चौ.किमी. प्रदेश राणीची खाजगी जहागीर समजला गेला. संस्थानाला दत्तकाची सनद १८९२ मध्ये मिळाली. त्यानुसार १९०७ मध्ये रामराव अप्पासाहेब या दत्तकपुत्राला अखत्यारी मिळाली.
|
| पहाण्याची ठिकाणे : |
राजे विजयसिंह डफळे शाळेचे प्रवेशद्वार मुख्य रस्त्यावर आहे. तेथील तटबंदी पाडून शाळा उभारलेली आहे. गढीचे प्रवेशद्वार आजही शाबूत आहे. ते पाहाण्यासाठी शाळेच्या अलीकडे असलेल्या गल्लीत जावे लागते. हे प्रवेशद्वार एका उंच जोत्यावर बांधलेले आहे. प्रवेशद्वाराची कमान आजही शाबूत आहे. प्रवेशद्वारातून आत गेल्यावर वाड्याचे जोते आहे. त्यावर शाळेची जुनी बैठी वास्तू आहे. याठिकाणी अजून एक छोटे दार आहे. ही वास्तू ओलांडून पुढे गेल्यावर नवीन शाळेच्या प्रांगणात आपला प्रवेश होतो. याठिकाणी एक इंग्रजी "L" आकाराची बारव आहे. या बारवे जवळ गढीत सापडलेले हत्तीचे दगडावर कोरलेले शिल्प रंगवून ठेवलेले आहे.
विहीर पाहून पुढे गेल्यावर शाळेच्या नवीन इमारतीच्या टोकाला एक ढासळलेला बुरुज आहे. असे एकूण तीन बुरुज तीन बाजूला पाहायला मिळतात. गढीत मागच्या बाजूला श्रीरामाचे मंदिर आहे.
गढी पाहून नवीन शाळेच्या गेट मधून बाहेर पडतांना डाव्या भिंतीवर शाळेतील कलाशिक्षक श्री कांबळे यांनी काढलेले शिवराज्याभिषेक सोहळ्याचे भव्य चित्र आहे. त्या चित्राच्या बाजूला रायगडावरून आणलेला एक छोटा दगड त्यांनी लावलेला आहे.
गढीतून बाहेर पडून डावीकडे वळून मुख्य रस्त्याने थोडे पुढे गेल्यावर डाव्या बाजूने एक छोटा रस्ता जातो या रस्त्याने १० मिनिटे चालत गेल्यावर एक हनुमान मंदिर पाहायला मिळते. या हनुमान मंदिराजवळ एक सर्पशिला आहे. हनुमान मंदिरासमोर दगडी बांधणीचे एक भक्कम प्रवेशद्वार आहे. डफळापूर गावाला एकेकाळी तटबंदी असावी त्यातील हे प्रवेशद्वार आजही उभे आहे.
|
| पोहोचण्याच्या वाटा : |
मिरजहून कवठे महाकाळ या तालुक्याच्या ठिकाणी जाण्यासाठी अनेक एसटी बस आहेत. कवठे महाकाळ ते डफळापूर अंतर २५ किलोमीटर आहे.
जत या शहरापासून डफळापूर अंतर १८.८ किलोमीटर आहे.
|
| राहाण्याची सोय : |
किल्ल्यावर राहाण्याची सोय नाही.
|
| जेवणाची सोय : |
किल्ल्यावर जेवणाची सोय नाही.
|
| पाण्याची सोय : |
किल्ल्यावर पाण्याची सोय नाही.
|
| जाण्यासाठी उत्तम कालावधी : |
| वर्षभर |
