मुळाक्षरानुसार | डोंगररांगेनुसार | जिल्ह्यानुसार | प्रकारानुसार | श्रेणीनुसार | |
सायनचा किल्ला(शीव किल्ला) (Sion Fort) | किल्ल्याची ऊंची :  190 | ||
किल्ल्याचा प्रकार : गिरीदुर्ग | डोंगररांग: डोंगररांग नाही | ||
जिल्हा : मुंबई | श्रेणी : सोपी | ||
माहीम खाडीच्या पूर्वेकडील मुखावरील टेकडीवर इंग्रजांनी शीवचा किल्ला बांधला. इंग्रजांच्या ताब्यातील मुंबई बेट व पोर्तुगिजांच्या ताब्यातील साष्टी बेट यांच्या सीमेवर(शीवेवर) हा किल्ला १६७० मध्ये जेरॉल्ड ऑगियरने बांधला. इंग्रजांनी मुंबई बेटांच्या उत्तरेकडे काळा किल्ला, रिवा किल्ला व सायनचा किल्ला, हे नवीन किल्ले बांधून मजबूत संरक्षण फळी उभी केली. वसईच्या विजयानंतर पोर्तुगिजांकडून साष्टी बेट मराठ्यांच्या ताब्यात गेली. त्यावेळी ह्या किल्ल्यांना संरक्षणाच्या दृष्टीने अधिक महत्व आले.
|
|||
|
|||
पहाण्याची ठिकाणे : | |||
सायन किल्ल्याच्या पायथ्याशी जवाहरलाल नेहरु उद्यान आहे. जवळच भारतीय पुरातत्व विभागाचे कार्यालय आहे. तेथे झाडीत २ तोफा पडलेल्या आहेत. कार्यालयाच्या दारातूनच पायर्यांचा रस्ता किल्ल्याकडे जातो. शीवच्या किल्ल्याचे तटबुरुज, ब्रिटीश कार्यालयाचे अवशेष, दारुकोठाराची खोली व चौकोनी आकाराचा मोठा हौद असे अवशेष अजून तग धरुन आहेत. किल्ल्याच्या मध्यभागी असलेल्या बुरुजावरुन माहीमची खाडी व आजुबाजूच्या विस्तृत प्रदेशाचे दृश्य दिसते. ह्या किल्ल्याचा उपयोग मुख्यत्वे टेहळणी साठी व माहीम खाडी मार्गे होणार्या जलवाहतुकीवर नजर ठेवण्यासाठी केला जात असे. | |||
पोहोचण्याच्या वाटा : | |||
मध्य रेल्वेच्या सायन स्थानकाच्या पूर्व बाजूस उतरुन डाव्या हाताच्या फूटपाथने ३ मिनिटे चालल्यावर पूर्वद्रुतगती महामार्ग येतो. हा महामार्ग ओलांडल्यावर दुतर्फा पुरातन वृक्ष उभे असलेला रस्ता लागतो. ह्या रस्त्याने २ मिनिटातच आपण किल्ल्याच्या पायथ्याशी पोहोचतो. |
डोंगररांग: None | आड (Aad) | आमनेर (Aamner) | अचलपूरचा किल्ला (Achalpur Fort) | अग्वाडा (Aguada) |
अजिंठा (Ajintha Fort) | अजिंठा सराई (Ajintha Sarai) | अकलूजचा किल्ला (Akluj Fort) | अकोला किल्ला (असदगड) (Akola Fort (Asadgad Fort)) |
अंमळनेर (Amalner) | आंबोळगड (Ambolgad) | अमरावतीचा किल्ला (Amravati Fort) | अनंतपूर किल्ला (Anantapura Fort) |
अर्जूनगड (Arjungad) | अर्नाळा (Arnala) | आवाडे कोट (Awade Kot) | बहादरपूर (Bahadarpur Fort) |
बहादूरगड (पेडगावचा किल्ला) (Bahadurgad (Pedgaon Fort)) | बहादूरवाडी गड (Bahadurwadi gad) | बाळापूर किल्ला (Balapur Fort) | बांदा किल्ला (Banda Fort) |
बांद्रयाचा किल्ला (Bandra Fort) | बाणकोट (Bankot) | बेलापूरचा किल्ला (Belapur Fort) | बेळगावचा किल्ला (Belgaum Fort) |
बेतुल किल्ला (Betul Fort) | भवानगड (Bhavangad) | भोरवाडीचा किल्ला (Bhorwadi Fort) | भुदरगड (Bhudargad) |
भूपाळगड (बाणूर गड) (Bhupalgad (Banurgad)) | भूषणगड (Bhushangad) | खोलगड (कोबा द राम ) (Cabo de Rama (Kholgad)) | चाकणचा किल्ला (Chakan Fort) |
चापोरा किल्ला (Chapora Fort) | कुलाबा किल्ला (Colaba) | डफळापूर गढी (Daflapur Fort) | डहाणू किल्ला (Dahanu Fort) |
दांडा किल्ला (Danda Fort) | दौलतमंगळ (Daulatmangal) | देवगडचा किल्ला (Devgad Fort) | धामणगाव गढी (Dhamangaon Gadhi) |
धारावी किल्ला (Dharavi Fort) | धर्मापूरी (Dharmapuri) | धारूर (Dharur) | धोत्रीचा किल्ला (गढी) (Dhotri Fort (Gadhi)) |
द्रोणागिरी (Dronagiri) | डुबेरगड(डुबेरा) (Dubergad(Dubera)) | दुर्गाडी किल्ला (Durgadi Fort) | डच वखार (वेंगुर्ला कोट) (Dutch Warehouse( Vengurla Fort)) |
फर्दापूर सराई (Fardapur Sarai) | फत्तेगड / फतेदुर्ग (Fattegad) | फिरंगकोट (Firang kot) | घारापुरी (Gharapuri) |
घोडबंदरचा किल्ला (Ghodbunder Fort) | गोवा किल्ला (Goa Fort) | गोंधनपूर किल्ला (Gondhanpur Fort) | हिराकोट (Hirakot) |
होन्नुर किल्ला (Honnur Fort) | इंद्रगड (Indragad) | इंदुरीचा किल्ला (गढी) (Induri Fort (Gadhi)) | जयगड (Jaigad) |
जामगावचा किल्ला (Jamgaon Fort) | जंजिरा (Janjira) | काकती किल्ला (Kakati Fort) | काळाकिल्ला (Kala Killa) |
कलाडगड (Kaladgad) | कांबे कोट (Kambe Kot) | कनकदुर्ग (Kanakdurg) | कंधार (Kandhar) |
करमाळा (Karmala Fort) | केळवे किल्ला (Kelve Fort) | केळवे पाणकोट (Kelve Pankot) | खांदेरी (Khanderi) |
खारबाव कोट (Kharbao kot) | खर्डा (Kharda) | खारेपाटण (Kharepatan fort) | खुबलढा किल्ला (थळचा किल्ला) (Khubladha Fort (Thal Fort)) |
कोर्लई (Korlai) | कोटकामते (Kotkamate) | मच्छिंद्रगड (Machindragad) | माचणूर (Machnur) |
मढचा किल्ला(वर्सोवा किल्ला) (Madh Fort (Varsova Fort)) | माढा गढी/किल्ला (Madha Fort) | माहीमचा किल्ला (Mahim Fort) | माहीम किल्ला (केळवेमाहीम) (Mahim Fort ( Kelve - Mahim)) |
मालेगावचा किल्ला (Malegaon Fort) | मांडवी कोट (Mandvi Kot) | मंगळवेढा (Mangalwedha) | माणिकगड (Manikgad) |
मोहोळ गढी/किल्ला (Mohol Fort) | मार्मागोवा किल्ला (Mormugao Fort) | मोटी दमण किल्ला (Moti Daman Fort) | नगरचा किल्ला (Nagar Fort) |
नगरधन (Nagardhan) | नागलाबंदर किल्ला (Nagla bunder Fort) | नळदुर्ग (Naldurg) | नांदेडचा किल्ला (नंदगिरी किल्ला) (Nanded Fort (Nadgiri)) |
नांदरुखी कोट (Nandrukhi Kot) | नानी दमण किल्ला (सेंट जेरोम फ़ोर्ट) (Nani Daman Fort (St.Jerome Fort)) | नारायणगड (Narayangad) | नस्तनपूरची गढी (Nastanpur) |
पाचाड कोट (Pachad Fort) | पाच्छापूर किल्ला (Pachhapur Fort) | पद्मदूर्ग (कासा किल्ला) (Padmadurg ( Kasa Killa)) | पद्मगड (मालवण) (Padmagad (Malvan)) |
पळशीचा किल्ला (Palashi Fort) | पालगड (Palgad) | परांडा (Paranda) | पारडी किल्ला (Pardi Fort) |
पारनेरा किल्ला (Parnera Fort) | पारोळा (Parola) | पिलीवचा किल्ला (Piliv Fort) | पिंपळास कोट (Pimplas Kot) |
प्रचितगड (Prachitgad) | पुरंदर (Purandar) | पूर्णगड (Purnagad) | रायकोट (Raikot) |
ऱाजापूरची वखार (Rajapur Fort (British warehouse)) | राजगड (Rajgad) | राजहंसगड (येळ्ळूरचा किल्ला) (Rajhansgad (Yellur Fort)) | राजकोट (Rajkot) |
रामदुर्ग (Ramdurg) | रसलपूरचा किल्ला (सराई) (Rasalpur Sarai (Fort)) | रेवदंडा (Revdanda) | रिवा किल्ला (Riwa Fort) |
सदानंदगड (Sadanandgad) | सागरगड (खेडदूर्ग) (Sagargad) | सामराजगड (Samrajgad) | सरसगड (Sarasgad) |
सर्जेकोट (रायगड) (Sarjekot (Alibaug)) | सर्जेकोट (मालवण) (Sarjekot(Malvan)) | साटवलीचा किल्ला (Satavali Fort) | शिवडीचा किल्ला (Sewri Fort) |
शिरगावचा किल्ला (Shirgaon) | सिंधुदुर्ग (Sindhudurg) | सिंदखेडराजा (Sindkhed Raja) | सायनचा किल्ला(शीव किल्ला) (Sion Fort) |
सिताबर्डी किल्ला (Sitabuldi fort(Sitabardi Fort)) | सोलापूरचा भुईकोट (Solapur Fort) | सुभानमंगळ (Subhan Mangal) | सुलतान गढी (Sulatan Gadhi) |
सुरगड (Surgad) | सूवर्णदूर्ग (Suvarnadurg) | टकमक गड (Takmak) | तारापुर किल्ला (Tarapur Fort) |
तेरेखोलचा किल्ला (Terekhol Fort) | थाळनेर (Thalner) | तोरणा (Torna) | उंदेरी (Underi) |
वज्रगड(वसई) (Vajragad (Vasai)) | वल्लभगड (हरगापूरचा किल्ला) (Vallabhgad(Hargapur)) | वसई (Vasai) | वेहेळे कोट (Vehele Kot) |
विजयदुर्ग (Vijaydurg) | विजयगड (Vijaygad) | वारी भैरवगड (Wari Bhairavgad) | वरळीचा किल्ला (Worli Fort) |
यशवंतगड (रेडीचा किल्ला) (Yashawantgad (Redi Fort)) | यशवंतगड(नाटे) (Yashwantgad(Nate)) | यावल (निंबाळकर किल्ला) (Yawal Fort (Nimbalkar Fort)) |