छत्रपती शिवाजी महाराजांनी हा गड जिंकून घेतल्यावर त्याचे नाव बदलून ‘वीरगड’ असे ठेवले. मिर्झाराजे जयसिंग यांच्याबरोबर केलेल्या तहाप्रमाणे शिवरायांनी जे १२ किल्ले स्वत:कडे ठेवले त्यात ‘ घोसाळगड’ हा किल्ला होता, त्यावरुन या गडाचे तत्कालीन महत्व लक्षात येते.
|
|
हे सर्व पाहून पुन्हा प्रवेश केला त्याठिकाणी येऊन पायर्‍या चढायला सुरुवात केल्यावर डाव्या बाजूला तटबंदीत चोर दरवाजा आहे. त्यातून बाहेर पडल्यावर बाजूलाच पाण्याचे टाक आहे. हे पाहून पायर्‍यांच्या मार्गाने वर चढून गेल्यावर किल्ल्यावर प्रवेश करण्यापूर्वी मुख्य दरवाजाचे ढासळलेले चिरे दिसतात. ते पार्ब्करुन पुढे गेल्यावर आपला घोसाळगड माचीवर प्रवेश होतो. किल्ल्याच्या मधल्या उंचवट्यावर बालेकिल्ला आहे. या उंचवट्याच्या उजवीकडून गडफेरीला सुरुवात केल्याबर उजव्या बाजूला कातळात कोरलेली ३ पाण्याची टाकी आहेत. पुढे चालत गेल्यावर उजव्या बाजूला एक खांब टाक आहे. त्याच्या पुढे कातळात कोरलेले एक टाक पाहायला मिळते.
थोड्याच वेळात आपण बालेकिल्ल्याच्या मागील बाजूस पोहोचतो. इथेच एक तोफ उघड्यावर पडलेली दिसते. या तोफेच्या समोरुन एक वाट बालेकिल्ल्यावर जाते. वाट निसरडी असल्याने जरा जपूनच जावे लागते. बालेकिल्ल्यावरुन संपूर्ण परिसर नजरेस पडतो. बालेकिल्ल्यावर अवशेष नाहीत. बालेकिल्ला पाहून परत तोफ़ेपाशी माचीवरुन येऊन बालेकिल्ल्याच्या उंचवट्याला प्रदक्षिणा मारायला सुरुवात केल्यावर उध्वस्त वास्तूचे अवशेष दिसतात. पुढे गेल्यावर भवानी मातेचे मंदिर आहे. त्याच्या पुढे एका कोठाराचे अवशेष आहेत. पुढे गेल्यावर आपण उध्वस्त प्रवेशव्दारापाशी पोहोचतो. यात देवड्यांचे अवशेषही पाहायला मिळतात. याठीकाणी झाडाचा आधार घेऊन खाली उतरुन पायवाटेने गडाखाली जाता येते. पण ही वाट फ़ारशी वापरात नाही. प्रवेशव्दार पाहून पुन्हा पायवाटेवर येऊन पुढे गेल्यावर एक पाण्याअच मोठ टाक दिसते. त्याच्या पुढे कड्यालगत पाण्याची चार टाकी आहेत. ही टाकी पाहून पायर्‍यांपाशी आल्यावर आपली गडफ़ेरी पूर्ण होते. गडफ़ेरीस एक ते दीड तास लागतो.
२) तळागड, बिरवाडी व अवचितगड या किल्ल्याण्ची माहिती साईटवर दिलेली आहे.